Umowa powiernictwa

Umowa powiernictwa jest dość słabo rozpowszechnioną umową, której zastosowanie może budzić wątpliwości. Na wstępnie należy nadmienić, że jest to umowa nienazwana – nie została uregulowana kodeksie cywilnym, ani w innych przepisach prawa, dlatego też stosuje się do niej przepisy dot. umowy zlecenia (na podstawie art. 750 KC). Generalnie polega na zobowiązaniu się powiernika do świadczenia usług – realizacji konkretnych zadań dla powierzającego. Powiernik korzysta z uprawnień, jakie nabył, tylko w sposób, który mocodawca wskazał w swoich poleceniach.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje powiernictwa:

1. powiernictwo fiducjarne – wówczas określone prawo własności lub prawa zostają przekazane powiernikowi, by nimi zarządzał w interesie powierzającego,
2. powiernictwo upoważniające – powiernik jest jedynie uprawniony do zarządzania obcym prawem we własnym imieniu, które w dalszym ciągu pozostaje własnością powierzającego.

W praktyce umowa powiernicza zazwyczaj występuje w trzech formach:

• jako zarząd powierniczy – powiernik zarządza prawami majątkowymi będącymi jego własnością, w interesie powierzającego,
• przewłaszczenie na zabezpieczenie – powiernik uzyskuje własność przeniesionych na niego praw majątkowych w celu zabezpieczenia wierzytelności,
• powiernictwo bez przenoszenia własności – powiernik zarządzania obcym majątkiem we własnym imieniu.

Do zawarcia umowy powierniczej nie jest wymagana szczególna forma, jednakże w przypadku przeniesienia własności udziałów, wymagana jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Wskazana umowa jest powszechnie stosowana w prawie spółek. Celem tej umowy jest zazwyczaj ochrona majątku powiernika, który zostaje anonimowy, bądź też obejście zakazu konkurencji działania w podobnych podmiotach gospodarczych. Dzięki takiej umowie to powiernik jest widoczny na wszelkich umowach i dokumentach oraz w rejestrach, jest jednocześnie zobowiązany do przeniesienia na powierzającego wszystko, co uzyskał w realizacji umowy.

Dlaczego czasem warto pozostać anonimowym?

Dobrym przykładem jest chociażby przejęcie konkurencyjnej spółki przez nabycie udziałów. Składając zapytanie o cenę jako osoba nieznana, można uzyskać lepszą ofertę, gdyż firma wiedząc, że sprzedaje udziały konkurentowi, wywinduje cenę. Ukrycie swojej tożsamości jest czasem niezbędne przy ominięciu zakazu uczestnictwa w innych spółkach, zakazie prowadzenia jednoosobowej działalności czy zasiadania w zarządzie. Zawierając taką umowę można rozwijać swój biznes bez ponoszenia negatywnych konsekwencji wynikających z wcześniej zawartych umów o współpracę.

Jaki ma skutek śmierć powiernika?

Śmierć powiernika prowadzi do wygaśnięcia umowy powiernictwa, natomiast w przypadku śmierci powierzającego stosunek powiernictwa, trwa nadal. Jeżeli chwili wygaśnięcia umowy powiernictwa powiernik jest właścicielem udziałów, to wejdą one w skład masy spadkowej i będzie ciężko je odzyskać. Dlatego warto pamiętać o zawarciu odpowiednich postanowień w umowie powierniczej – można np. dokonać warunkowego przeniesienia własności udziałów na powierzającego w przypadku śmierci.

W sytuacji zainteresowania z Państwa strony wskazanym rodzajem umowy, zapraszamy do skorzystania z naszej pomocy.